Kiedy mleko szkodzi- słów kilka o nietolerancji laktozy

nietolerancja laktozy- blog dzieckoizdrowie

Często patrzysz z zazdrością na tych, co piją mleko i zajadają się produktami mlecznymi bez ograniczeń. Dla Ciebie dodatek mleka do kawy czy ser na pizzy wywołuje nieprzyjemne dolegliwości. Nauczyłeś się już pić czarna kawę, a zamiast sernika wybierasz szarlotkę. Unikasz mleka i produktów mlecznych.

Czy zastanawiałeś się, co może być tego przyczyną? Być może cierpisz na nietolerancję laktozy. Jest to schorzenie bardzo powszechne w populacji polskiej, dotyka statystycznie nawet co trzeciego Polaka.

Wczytaj się więc w poniższy artykuł. Dowiesz się w nim, czym jest laktoza i dlaczego pewne osoby cierpią po spożyciu mleka. Jeśli należysz do tej grupy, dowiesz się, jak sobie pomóc, by zminimalizować przykre, brzuszne dolegliwości. Zapraszam do lektury:)

Kilka słów o laktozie i laktazie

Na wstępie spróbuję wyjaśnić czym jest laktoza, a czym laktaza. Różnica nie tkwi jedynie w odmiennej samogłosce:)

Laktoza jest dwucukrem, który znajduje się w mleku i jego przetworach. Ulega on przemianie do dwóch cukrów prostych- glukozy i galaktozy.

Proces rozkładu laktozy odbywa się z udziałem enzymu jelita cienkiego- laktazy.

Jeśli laktoza, z powodu braku odpowiedniej ilości enzymu laktazy, nie zostanie strawiona w jelicie cienkim, przechodzi do jelita grubego i dopiero tutaj jest rozkładana przez florę bakteryjną do kwasu mlekowego, dwutlenku węgla, wodoru, metanu i wodorotlenków.

Powstające w tym procesie gazy powodują wzdęcia, przelewanie, uczucie napięcia i pełności, wiatry, bóle brzucha, a czasem i biegunki.

Nie u wszystkich osób występują tak samo nasilone objawy, zależy to od stopnia niedoboru laktazy.

Bardzo często spotykam się z błędną opinią, iż alergia na białko mleka jest tym samym co nietolerancja laktozy.

W obu tych dolegliwościach winowajcą jest mleko, to prawda. Jednak jest to zupełnie inne schorzenie.

Nietolerancja laktozy polega na niedoborze lub braku enzymu trawiennego laktazy, alergia natomiast polega na reakcji immunologicznej na pewien fragment białka mleka i nie ma nic wspólnego z niedoborem enzymu. Nie mylmy więc pojęcia nietolerancji z alergią.

Ale dlaczego brakuje enzymu?

Całkowity brak aktywności laktazy uwarunkowany genetycznie występuje bardzo rzadko i rozpoznawany jest kilka dni po porodzie.

Niedobór laktazy związany z wiekiem, czyli hipolaktazja jest zaburzeniem występującym dość często.

Aktywność laktazy zmniejsza się z wiekiem. Maleje już około 3.-5. roku życia.

Zaburzenie to jest spowodowane pewną odmiennością genetyczną. Częstość jej występowania różni się w zależności od populacji.

W Polsce niedobór laktazy występuje u 20-37% osób dorosłych.

Wśród krajów europejskich największy odsetek (70–80%) osób z hipolaktazją odnotowano w południowych Włoszech.

W Grecji hipolaktazja występuje u 45% osób dorosłych, na Węgrzech u 37%, w Finlandii u 17%, natomiast w Anglii tylko u 5%. Są też populacje, w których hipolaktazja występuje u znacznej większości osób, np. u 80–100% Indian i Wietnamczyków oraz u 60–70% mieszkańców Indii.

Przejściowy niedobór laktazy może również ujawnić się po infekcjach żołądkowo- jelitowych czy innych zdrowotnych problemach brzusznych.

Gdzie ta laktoza?

Laktoza to dwucukier występujący w mleku i produktach mlecznych.

Spójrz proszę na poniższe zestawienie ukazujące ilość gram laktozy w 100 gramach poszczególnych produktów:

Niejednokrotnie spotkałam się z opinią, iż jogurty czy kefiry mają zdecydowanie mniej laktozy niż np. mleko.

Nie jest to prawdą. Spójrzmy na zestawienie powyżej: w 100 g mleka jest podobna ilość laktozy co w 100 g jogurtu. Jednak osoby cierpiące na nietolerancję laktozy często podają, iż po zjedzeniu jogurtu objawy są zdecydowanie mniej nasilone niż po wypiciu czystego mleka. Dlaczego?

Jogurty, kefiry lub maślanki zawierają podobną ilość laktozy co czyste mleko. Jednak zawierają one również żywe kultury bakterii, produkujące enzym laktazę, która częściowo rozkłada w przewodzie pokarmowym laktozę.

Nie dotyczy to produktów termizowanych (czyli poddanych po procesie fermentacji działaniu wysokiej temperatury), enzymy bakteryjne zostały w nich pozbawione aktywności.

Ponadto gęsta konsystencja jogurtów powoduje przedłużenie czasu ich przejścia przez przewód pokarmowy i w ten sposób wpływa na dłuższy kontakt z laktazą.

Kolejna interesująca informacja- sery żółte mają bardzo mało laktozy.

Nie musisz więc rezygnować z dobrej jakości sera żółtego, w małych ilościach zazwyczaj nie daje dolegliwości. Tym bardziej, że jeden plasterek sera żółtego zawiera podobną ilość wapnia, co cała szklanka mleka. Oczywiście sery wzbogacane mlekiem w proszku będą miały już bardzo dużo laktozy. Warto więc zwrócić uwagę na skład sera.

Jak rozpoznajemy nietolerancję laktozy?

Nietolerancję laktozy rozpoznajemy na podstawie typowych objawów występujących po spożyciu mleka i/lub produktów mlecznych oraz stwierdzając niedobór enzymu trawiącego laktozę czyli laktazy.

Niedobór enzymu możemy zbadać poprzez test wodorowy oddechowy, który polega na pomiarze stężenia wodoru w powietrzu wydechowym po spożyciu laktozy. Test taki można wykonać w wielu poradniach gastrologicznych czy centrach diagnostycznych.

Co zrobić w przypadku nietolerancji laktozy?

Jeśli cierpisz na nietolerancję laktozy możesz sobie pomóc. Nie musisz cierpieć po każdym posiłku.

Spójrz na wskazówki poniżej:

Nie zawsze musisz całkowicie rezygnować ze spożycia mleka, czasami wystarczy jego ograniczenie w diecie.
Czytaj, zwieksz swoja świadomość co do zawartości laktozy w składzie różnych produktów mlecznych.
Jeśli tolerujesz pewną ilość mleka, to zaleca się, byś pił mleko w małych ilościach, rozłożonych na kilka porcji w ciągu dnia (do ilości, która nie wywołuje dolegliwości).
Spożywaj mleko w połączeniu z innymi produktami, głównie takimi, które długo przebywają w przewodzie pokarmowym.
Wówczas enzym laktaza dłużej może działać na cukier mleczny.
Wprowadź do diety produkty mleczne bezlaktozowe.
Obecnie szeroko dostępne są różne produkty bezlaktozowe: mleka, jogurty, serki a nawet lody.
Przyjmij przed spożyciem mleka preparat zawierający naturalny enzym– laktazę.
Preparat taki występuje w różnej formie i dostępny jest w aptekach bez recepty. Możesz dodawać go do mleka lub potraw z niego przygotowanych, np. do zupy, budyniu, koktajlu. Nie zmienia on smaku potraw.
Część lub całość mleka zastąp jogurtem, kefirem lub maślanką zawierającą żywe kultury bakterii.
Żywe kultury bakterii produkują enzym rozkładający laktozę. Pamiętaj, by nie były to produkty termizowane.
Jogurty z żywymi kulturami bakterii najlepiej spożywać razem z innymi produktami, np. z kanapką, z musli czy z ziemniakami, w celu zneutralizowania kwaśnego odczynu soku żołądkowego, co chroni przed zabiciem tych bakterii.
Czytaj składy produktów spożywczych.
Wiele produktów rzekomo bezmlecznych ma w swoim składzie dodatek laktozy. Zwróć uwagę na syropy i inne leki, one często produkowane są na podłożu laktozy.

Ale co zamiast mleka?

Jeśli cierpisz na nasiloną nietolerancję laktozy i jesteś zmuszony zrezygnować lub znacznie ograniczyć mleko i jego przetwory, miej świadomość, że możesz być narażony na niedobory- w szczególności wapnia i białka.

Osoby z hipolaktazja mogą zastąpić mleko i produkty mleczne pewnymi produktami niezawierającymi laktozy, a bogatymi w wapń.

Zawsze edukuję swoich pacjentów z nietolerancją laktozy, jakie produkty bezmleczne bogate są w wapń.

Dużo wapnia zawierają: ryby (w tym sardynki zjadane z ośćmi), fasola, soja, natka pietruszki, jarmuż, boćwina, szpinak, migdały, orzechy, płatki owsiane, zarodki pszenne.

Rekordzistą w tej grupie jest mak, o którym mało kto myśli kiedy komponuje dietę bogatą w wapń. W 100 g maku jest aż 1200mg wapnia!

Dla porównania sardynki osławione jako wybitnie bogate w wapń, mają tego pierwiastka około 300 mg w 100g.

Mleko sojowe bardzo często wzbogacane jest w wapń i zawiera taką samą jego ilość, jak mleko krowie. Sery białe i żółte można zastąpić tofu lub innymi serkami sojowymi wzbogacanymi w wapń. Na rynku dostępne są soki owocowe, woda mineralna oraz mąka wzbogacane w wapń.

Powyższe wskazówki mogą Ci pomóc w komponowaniu codziennej diety bezmlecznej.

Jednak jeśli z uwagi na nasilone objawy brzuszne związane z nietolerancją laktozy, decydujesz się na znaczną eliminację produktów mlecznych ze swojej diety, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem.

Doświadczony lekarz lub dietetyk opracuje prawidłową, pełnowartościową dietę, niepowodującą nasilenia dolegliwości ani innych konsekwencji zdrowotnych.

Drogi Czytelniku, mam nadzieję, że powyższy post okazał się dla Ciebie pomocny. Jeśli należysz do tych 30% osób w Polsce, która cierpi po zjedzeniu twarogu czy sernika, wiesz już, jak sobie pomóc. Możesz świadomie komponowć swoją dietę, by czuć się po posiłku lekko i przyjemnie.

Jeśli uważasz, że powyższy post jest wartościowy i mógłby pomóc komuś z Twojego otoczenia- proszę udostępniaj! :)

I już teraz zapraszam do śledzenia moich kolejnych postów.
Zachęcam też do pozostawiania komentarzy.
Jeśli macie jakieś pomysły, sugestie co do kolejnych postów- piszcie śmiało:)

* Treści zawarte w blogu mają funkcję edukacyjną i nie mogą zastąpić osobistego kontaktu z lekarzem.