Kolka niemowlęca- jak ją zaakceptować, jak sobie z nią radzić
Bardzo często przychodzą do mnie zaniepokojeni (i niewyspani) rodzice, których dziecko płacze. Nie jest to popłakiwanie, czy chwilowy niepokój- jest to krzyk nie do ukojenia. Krzyk ten odbija się na całej rodzinie- rodzice są niewyspani, bezradni, często sfrustrowani. Próbują kołysać, huśtać, masować, tulić… jeżdżą po kilka godzin samochodem, czy włączają suszarkę przy łóżeczku dziecka z nadzieją, że to uspokoi krzyczące niemowlę.
Wiekszość matek przeżyło kolki niemowlęce swoich dzieci, ja również. Pamiętam dokładnie te długie, przekrzyczane noce, pamiętam tą bezsilność i zmęczenie. Fakt, iż dziecko pediatry też płacze niekórym nie mieściło się w głowie.
Na kolki niemowlęce nie ma bowiem złotego środka, nie ma jednej skutecznej metody czy lekarstwa. Na jedno dziecko zadziała jedna metoda, na drugie inna, a na kolejne- żadna…i pomoże tylko czas.
Kolki dotyczą nawet 40% niemowląt na całym świecie. Ujawniają się najczęściej około 4 tyg. życia i ustępują do 3.–6. miesiąca życia.
Zawsze uspokajam pełnych lęku rodziców, że kolka niemowlęca pomimo, iż wygląda groźnie i traumatyzuje całą rodzinę, jest łagodnym zaburzeniem i dotyczy tak naprawdę zdrowych niemowląt.
Kiedy płacz to już kolka?
Płacz niemowlęcia zawsze wywołuje ogromny niepokój jego troskliwych rodziców. Jednak warto zrozumieć, co może być jeszcze akceptowalną normą, zanim nazwiemy ten krzyk kolką.
Zawsze pytam rodziców niemowlęcia o tzw. “regułę trójek”: czy dziecko płacze ponad 3 godziny na dobę, przez ponad 3 dni w tygodniu i dłużej niż 3 tygodnie.
Są to standardowe kryteria diagnostyczne kolki niemowlęcej.
Istotna uwaga- te 3 godziny na dobę, to nie jest ciągły płacz przez 3 godziny, chodzi o łączny czas płaczu w ciągu doby.
W definicji kolki istnieje również określenie “niedający się ukoić płacz” i tak też rodzice opisują go najczęściej.
Krzyk ten rozpoczyna się zwykle w godzinach popołudniowych lub wieczornych, często towarzyszy mu zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek i wzdęcie brzucha.
Ważna uwaga- kolkę niemowlęcą rozpoznaje się po wykluczeniu innych, potencjalnie niebezpiecznych przyczyn. Dlatego, by rozpoznać kolkę niezbędne jest dokładne badanie pediatryczne.
Co jest przyczyną kolki?
Rodzice bardzo często zadają mi to pytanie, jednak nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Pomimo tego, iż kolki niemowlęce są tak powszechne wśród niemowląt- jednoznaczna przyczyna kolki nie jest znana.
Rozważa się wiele przyczyn: zaburzoną mikroflorę jelitową, nietolerancję białek mleka krowiego lub laktozy, niedojrzałość układu pokarmowego lub stan zapalny w jego obrębie.
Upatruje się też przyczyn w: zwiększonym wydzielaniu serotoniny, nieprawidłowej technice karmienia, czy błędach w pielęgnacji dziecka.
Nie bez znaczenia okazuje się też stan psychiczny matki, zwięszony jej stres i napięcie przekładają się na niepokój dziecka.
Wiele prawdy jest w tak popularnym od pokojeń powiedzeniu, iż spokojna matka to spokojne dziecko.
Palenie tytoniu przez matkę lub stosowanie przez nią nikotynowej terapii zastępczej ma udowodniony wpływ na nadmierny niepokój dziecka.
Nie zaobserwowano związku kolki z rodzajem karmienia (piersią lub mlekiem modyfikowanym).
Czy można coś zrobić?
Powtórzę jeszcze raz: na kolki niemowlęce nie ma złotego środka, nie ma jednej skutecznej metody czy lekarstwa.
Na jedno dziecko zadziała jedna metoda, na drugie inna, a na kolejne- żadna…i pomoże tylko czas.
Metod łagodzących objawy kolkowe jest sporo, wiele z nich znanych jest od pokoleń. Zawsze radzę rodzicom, iż warto próbować. Przyjrzyjmy się nim dokładniej:
Nie przegrzewaj dziecka.
Optymalna temperatura w pomieszczeniu, w którym przebywa niemowlę ubrane w śpioszki, powinna wynosić 20–21°C. Niekiedy wystarczy odkryć lub rozebrać dziecko albo dobrze przewietrzyć pokój.
Dziecko nie może mieć kontaktu z dymem z papierosów.
Ogranicz nadmierną ilość bodźców z otoczenia.
Staraj się wyciszyć dziecko, w szczególności w godzinach popołudniowych i wieczornych. Ogranicz ostre światło, hałas, włącz kołysanki, wyłącz telewizor, ogranicz mocno stymulujące spotkania i wizyty gości.
Delikatnie masuj brzuszek.
Zawsze instruuję, że masaż taki należy wykonywać okrężnie zgodnie ze wskazówkami zegara, czyli zgodnie z kierunkiem perystaltyki jelit, nigdy w drugą stronę! Możesz też przyłożyć ciepłą pieluszkę na brzuszek lub wykonać ciepłą kąpiel.
Jeśli karmisz butelką, wypróbuj model z zaworem odpowietrzającym.
Owiń ciasno swoje rozpłakane, niespokojne niemowlę.
Ciasne owijanie dziecka (swaddling) pozwala często dziecku ograniczyć bodźce ruchowe i się wyciszyć, poza tym symuluje warunki, w jakich dziecko spędziło swoje 9 miesięcy przed porodem.
Łagodne kołysanie, biały szum lub przejażdżka samochodem.
Kołysanie może być obciążające dla kręgosłupa mamy, polecam bujanie na dużej, dmuchanej piłce.
Biały szum generowany przez np. suszarkę do włosów, specjalne aplikacje w telefonie czy misie-szumisie często uspokajają niemowlę.
Jazda samochodem, związany z nią szum i kołysanie często pomaga. Żadne badania kliniczne nie potwierdzają skuteczności takiego działania, jednak wielu zdesperowanych rodziców jeździ po nocach samochodem ze skutkiem usypiając rokrzyczane niemowlę.
Ważne, aby w stosowaniu tych metod kierować się zdrowym rozsądkiem i nie popadać w przesadę.
Podaj dziecku dobry probiotyk.
Zawsze zalecam podanie dzieciom z rozpoznaną kolką dobrego probiotyku. Wyrównanie flory bakteryjnej, korzystnej dla małego brzuszka, często przynosi dobre efekty. Warto rozważyć probiotyk, zawierający przebadane szczepy gł. Lactobacillus reuteri (np. preparat BioGaja). Osobiście mam dobre doświadczenia z tym jak i kilkoma innymi preparatmi (np.Vivomixx).
W dużych badaniach klinicznych stwierdzono, że podawanie probiotyku Lactobacillus reuteri w dawce 5 kropli na dobę istotnie zmniejszało objawy kolki u niemowląt karmionych piersią. Po 21 dniach odnotowano, że czas trwania płaczu był krótszy średnio o 61 minut na dobę.
Podaj doraźnie kropelki zawierające Simetykon.
Preparaty z zawartością Simetykonu powodują usuwanie pęcherzyków gazu z pętli jelitowych. Mówiąc wprost- lek ten pomaga w usuwaniu gazu z zagazowanego brzuszka. Jet to bezpieczny preparat, nie wchłania się on bowiem z przewodu pokarmowego. Preparat występuje pod nazwą wielu preparatów np. Espumisan, Esputicon, Bobotic, czy SabSimplex (ten ostatni nie jest dostępny w Polsce).
Po konsultacji z pediatrą możesz rozważyć podanie innych leków np. enzymu laktazy.
Enzym laktaza zawarty w preparatach np. Delicol, Kolaktaza dostępny jest bez recepty w aptekach. Enzym ten pomaga trawić laktozę, główny cukier będący w składzie mleka dla dzieci.
W sytuacjach szczególnych pediatra może rozważyć kurację lekiem z trimebutyną np. Debridatem, o działaniu regulującym motorykę w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego.
Nie podawaj herbatek z kopru włoskiego.
Herbatki kopru włoskiego, były bardzo popularne od pokoleń w łagodzeniu objawów brzusznych u dzieci. Obecnie wedle aktualnej wiedzy medycznej, nie są zalecane do podaży małym dzieciom. Badania wykazały, że preparaty kopru włoskiego zawierają dużą ilość estragolu, który ma działanie rakotwórcze.
Zgodnie ze stanowiskiem ESPGHAN (The European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition) nie należy podawać preparatów z koprem włoskim dzieciom młodszym niż 4 lata.
Jeśli karmisz piersią- warto przyjrzeć się technice karmienia.
Czasami niewielka modyfikacja w sposobie karmienia przynosi niespodziewany efekt uspokojenia dziecka. Warto skonsultować się z doświadczonym pediatrą lub certyfikowanym doradcą laktacyjnym.
Rozważ na próbę (pod kontrolą pediatry) zmianę sposobu żywienia dziecka.
Jeśli karmisz piersią- możesz podjąć próbę eliminacji ze swojej diety pokarmów silnie alergizujących (nabiału, jaj, soi, pszenicy, ryb i orzechów).
Jeśli niemowlę karmione jest mlekiem modyfikowanym- możesz zamienić mleko na mieszanki o nieznacznym lub znacznym stopniu hydrolizy białek albo mieszanki elementarne.
Postępowanie takie może złagodzić dolegliwości u dziecka. Po tygodniowej próbie należy ocenić skuteczność tej próby. Jeżeli po tym czasie nie nastąpi wyraźna poprawa w zachowaniu dziecka, należy powrócić do wcześniejszej diety. Wyniki wielu badań klinicznych potwierdzają jednak skuteczność diet o zmniejszonej zawartości alergenów w zmniejszaniu objawów kolki u niemowląt. Np.dzieci, których matki wykluczyły ze swojej diety pokarmy silnie alergizujące, płakały w ciągu doby o 137 minut krócej w porównaniu z grupą kontrolną (51 minut na dobę krócej).
Jeszcze raz podkreślę- próba eliminacji składników w diecie mamy karmiącej dotyczy tylko i wyłącznie silnie alergizujących produktów. Nie katujemy mam karmiących żadnymi restrykcyjnymi dietami tylko dlatego, że są mamami karmiącymi! Serce mi pęka jak widzę jeszcze dziś mamy, które jedzą tylko ryż, gotowane ziemniaki i gotowane mięso. Eliminacja tylko na próbę i tylko w podejrzeniu alergii na składniki silnie elergizujące!
Drogi Rodzicu, jeszcze raz pragnę zaznaczyć:
Żaden lek ani sposób postępowania nie jest uznany jako cudowny sposób na kolkę.
Warto jednak próbować, często powyższe metody pozwalają jeśli nie pozbyć sie kolki, to choć ją nieco złagodzić.
Uspokoję Cię też- występowanie kolki u niemowlęcia nie ma wpływu na jego rozwój i nie pozostawia żadnych następstw zdrowotnych.
Kolka jest stanem łagodnym i przemijającym. Często podstawą leczenia jest właśnie uspokojenie i wsparcie rodziców.
Drogi Niewyspany Rodzicu, mam nadzieję, że powyższy post pozwolił Ci zrozumieć czym jest kolka niemowlęca i jak można próbować z nią walczyć. Może lepszym słowem byłoby- jak ją zaakceptować i jak sobie z nią radzić.
Często sama świadomość, że krzyk ten jest przemijający, że dotyczy nawet 40% zdrowych niemowląt na świecie, że nie ma jednej skutecznej metody leczniczej, pozwala na przetrwanie tego trudnego czasu.
Spróbuj dostrzec w tym krzyku swój Największy Skarb, który potrzebuje Twojego wsparcia i spokoju. Wierz mi, nawet jeśli wszystkie metody nie pomogą, przyjdzie ten upragniony 3-4 miesiąc życia, a z nim spokój i…cisza:)
I już teraz zapraszam do śledzenia moich kolejnych postów.
Zachęcam też do pozostawiania komentarzy.
Jeśli macie jakieś pomysły, sugestie co do kolejnych postów- piszcie śmiało:)
* Treści zawarte w blogu mają funkcję edukacyjną i nie mogą zastąpić osobistego kontaktu z lekarzem.