Grypa szaleje!
Z komunikatu Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru:
W okresie od 1 do 7 lutego 2018 r. zarejestrowano w Polsce ogółem 242.959 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę- średnia dzienna zapadalność wynosiła 90,3 na 100 tys. ludności (czyli codziennie w Krakowie zgłasza się około 720 osób z podejrzeniem grypy). Największą wartość wskaźnik osiągnął w grupie wiekowej 0–4 lat.
W Słowacji Urząd Zdrowia Publicznego poinformował o wybuchu epidemii grypy. Liczba zachorowań zwiększa się w każdej grupie wiekowej. W niektórych szpitalach na Słowacji wprowadzono zakaz odwiedzin chorych. Zamkniętych jest 300 szkół.
Najnowsze dane zebrane przez Państwowy Instytut Zdrowia wskazują, że na całym terenie Czech trwa epidemia grypy.
Z kolei we Włoszech Instytut Zdrowia poinformował, że od początku sezonu epidemicznego z powodu powikłań grypy zmarło już 96 osób, a łączna liczba zachorowań może sięgnąć nawet 8 mln.
Eksperci są zgodni co do tego, że pod względem liczby zachorowań, częstości powikłań i zgonów jest to najcięższy sezon epidemiczny grypy od lat.
Przytaczam te dane nie po to, by Cię straszyć Drogi Czytelniku, lecz by zwiększyć Twoją świadomość. O grypie słyszymy wiele, ale ile o niej tak naprawdę wiemy?? Poznajmy ją więc razem.
Grypa
Występują 3 rodzaje wirusa grypy: A, B i C. Wirusy A i B są przyczyną ciężkich zachorowań, które mogą osiągać rozmiary epidemii, natomiast typ C powoduje zachorowania o lżejszym przebiegu i nie wywołuje epidemii (najczęściej wywołuje łagodne zapalenie spojówek).
Wirusy grypy A charakteryzuje duża zmienność antygenową, co uzależnione jest od rodzaju 2 białek na ich powierzchni: hemaglutyniny (HA) i neuraminidazy (NA).
Wyróżniono 16 podtypów HA (H1-H16) oraz 9 podtypów NA (N1-N9), co daje łącznie 144 możliwych kombinacji wirusów typu A.
Grypę sezonową najczęściej wywołują wirusy podtypów AH1N1 i AH3N2, w mniejszym stopniu wirus grypy B (w tym sezonie w Europie dominuje jednak typ B).
Z innych ciekawostek- na półkuli północnej sezon grypowy przypada na okres od października do kwietnia, natomiast na półkuli południowej – od maja do września. Warto mieć to na uwadze planując podróż w odległe kraje, choćby tropikalne południowej półkuli.
Gorączka, ból głowy ... czy to juz grypa?
Osoba, która przebyła grypę, na pewno pamięta jak koszmarnie się czuła. Objawy te bowiem należą do wyjątkowo uciążliwych- ogólne uczucie rozbicia, dreszcze, bóle mięśni, głowy, czasem całego ciała. Gorączka , czasem nawet do 40°C (szczególnie u dzieci). Do tego kaszel, nieżyt nosa jest zwykle mało nasilony.
Niektórzy mylą grypę z innymi infekcjami wirusowymi (nazwijmy je przeziębieniami), tak bardzo powszechnymi w sezonie infekcyjnym.
Drogi Czytelniku, spójrz czym różni się grypa od przeziębienia:
objawy grypy częściej mają ostry początek, podczas gdy przeziębienie zwykle rozpoczyna się 1–2 dniowym okresem złego samopoczucia, objawy narastają stopniowo
grypie częściej towarzyszy wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni, głowy
u chorych na grypę katar zwykle ma mniejsze nasilenie, który zwykle jest dominującym objawem u chorych na przeziębienie
grypa może powodować poważne powikłania, takie jak zapalenie płuc lub nawet niewydolność oddechową.
Jak możemy zarazić się grypą?
Grypą można się zarazić od chorego człowieka lub osoby, u której zakażenie przebiega bez wyraźnych objawów. Wirus jest przenoszony w powietrzu drogą kropelkową, kiedy przebywamy w bliskiej odległości od chorego, a także na skórze rąk, którymi dotykamy chorego lub skażone przez niego przedmioty (np. klamki, meble itp.).
Ze skóry rąk wirus przedostaje się do dróg oddechowych podczas dotykania ust, nosa i oczu. Niektóre wirusy mogą nawet przez kilka godzin przetrwać w środowisku, np. na przedmiotach codziennego użytku.
Co więc możesz zrobić, by się uchronić przed aż tak zakaźnym wirusem?
Nie zamkniesz się w domu na cały sezon grypowy, żyć musisz!
Możesz jednak:
unikać zatłoczonych miejsc w okresach zwiększonej zapadalności
często i długo myć ręce mydłem (15—30 sekund)
stosować środki odkażające na bazie alkoholu
Szczepić się czy nie?
Grypę sezonową najczęściej wywołują wirusy podtypów AH1N1 i AH3N2 (w niektórych sezonach H1N2), w mniejszym stopniu wirus grypy B. To z tych 3 typów wirusa produkowane są szczepionki przeciwko grypie sezonowej.
Ze względu na dużą zmienność wirusów grypy, skuteczność szczepionek przeciwko tej chorobie zależy głównie od dobrego dopasowania szczepów zawartych w szczepionce do krążących w populacji w danym sezonie epidemicznym. Dlatego też skład szczepionek przeciw grypie jest aktualizowany każdego roku. Grupa specjalistów z WHO wybiera corocznie trzy szczepy wirusa grypy, które prawdopodobnie będą przeważały w populacji w danym sezonie.
Mógłbyś spytać: ale dlaczego nie można wyprodukować szczepionki w momencie, kiedy już wiemy jaki typ wirusa dominuje w danym czasie?
Odpowiedź jest prosta- proces wyprodukowania szczepionki dla jednej osoby trwa przynajmniej 6 miesięcy. Stąd skład szczepionki na dany sezon musi opierać się na prognozach.
Kolejne pytanie: jaka wobec tego jest skuteczność takiego szczepienia?
Pod względem ochrony przed zachorowaniem na grypę potwierdzoną wirusologicznie skuteczność szczepionki 3-walentnej w zależności od sezonu szacuje się na około 70–90%.
Od zeszłego roku w Polsce (w USA i Kanadzie już od 4 lat) dostępna jest szczepionka 4-walentna, zawierająca dodatkowy fragment wirusa grypy typu B. Spodziewana skuteczność szczepionki 4-walentnej powinna być o około 10–20% większa niż skuteczność 3-walentnej szczepionki.
W najnowszym wieloośrodkowym badaniu klinicznym z randomizacją przeprowadzonym u dzieci w wieku 6–35 miesięcy, które nie były wcześniej szczepione przeciwko grypie zaobserwowano, że w porównaniu z placebo 2 dawki szczepionki podane w odstępie 28 dni zmniejszyły o ponad połowę ryzyko zachorowania na grypę potwierdzoną laboratoryjnie.
Kolejna obawa z jaką się spotykam wśród pacjentów to: "ale czy szczepienie nie wywoła u mnie zachorowania na grypę?”
Szczepionki przeciwko grypie sezonowej zawierają nieaktywny (zabity) wirus lub tylko jego białka zewnętrzne. Nie mogą więc wywołać grypy, bo taki wirus nie jest zdolny do zakażenia.
Wielokrotnie słyszę też opinie: “kiedyś się szczepiłem, ale mimo tego i tak chorowałem kilka razy na grypę w sezonie infekcyjnym”
W tym wypadku, najprawdopodobniej przebyłeś w tym sezonie inne infekcje wirusowe, powszechnie zwane przeziębieniami. Wielu wrzuca do jednego worka wszystkie infekcje wirusowe i określa je wspólnym mianem “grypy”. W sezonie jesienno-zimowym dominują infekcje przeziębieniowe wywołane przez grupę rhinowirusów, są też adenowirusy, enterowirusy i inne...
Szczepienie uważa się więc za najskuteczniejszą metodę zapobiegania grypie.
Tak jak we wcześniejszych sezonach epidemicznych, coroczne szczepienie zaleca się wszystkim osobom po ukończeniu 6. miesiąca życia, u których nie stwierdza się przeciwwskazań do szczepienia.
Grupy osób, którym szczególnie zaleca się szczepienie przeciwko grypie:
dzieci w wieku od 6 miesięcy do ukończenia 5 lat (59 mies.)
osoby w wieku ≥50 lat
chorzy (niezależnie od wieku) na przewlekłe choroby: układu oddechowego (w tym na astmę), sercowo-naczyniowego (z wyjątkiem nadciśnienia tętniczego), nerek, wątroby, układu nerwowego, układu krwiotwórczego, choroby metaboliczne (w tym na cukrzycę)
osoby z upośledzeniem odporności, w tym spowodowanym leczeniem immunosupresyjnym (m.in. przeciwnowotworowym) lub zakażone HIV
kobiety, które w czasie sezonu epidemicznego grypy są lub będą w ciąży
pensjonariusze placówek przewlekłej opieki pielęgnacyjnej i medycznej
osoby z chorobliwą otyłością (BMI ≥40)
personel placówek ochrony zdrowia
osoby mieszkające wspólnie z dziećmi w wieku <5 lat lub osobami w wieku ≥50 lat, lub opiekujące się nimi, ze szczególnym uwzględnieniem osób pozostających w bliskim kontakcie z dziećmi w wieku <6 mies.
osoby mieszkające wspólnie z chorymi na choroby znacznie zwiększające ryzyko ciężkich powikłań grypy (p. wyżej) lub opiekujące się nimi
Ale czy szczepionka jest bezpieczna?
Szczepionki przeciwko grypie są produkowane i stosowane od prawie 60 lat. Badania kliniczne i obserwacje po podaniu setek milionów dawek dowiodły, że są bezpieczne dla dzieci, dorosłych, kobiet w ciąży, chorych przewlekle, a nawet osób z upośledzoną odpornością.
Najczęstsze działania niepożądane o udowodnionym związku przyczynowym z podaniem szczepionki obejmują:
reakcje miejscowe (ok. 65% szczepionych): ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia – zazwyczaj o niewielkim nasileniu, ustępujące samoistnie w ciągu 1-2 dni;
reakcje ogólne (mniej niż 15% szczepionych): niewysoka gorączka, złe samopoczucie, ból głowy, ból mięśni i stawów; nasilenie objawów jest niewielkie i ustępują one po 1-2 dniach. Reakcje ogólne częściej występują u małych dzieci i osób szczepionych przeciwko grypie pierwszy raz.
Grypy trzeba się bać. Grypa może dać groźne powikłania. A wśród nich:
Zapalenie płuc, często prowadzące do niewydolności oddechowej, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, encefalopatia, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, zespół Guillaina i Barrégo, zapalenie mięśni, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, sepsa i niewydolność wielonarządowa.
Kto jest szczególnie narażony na powikłania grypy?
osoby w wieku ≥65 lat lub <5 lat (zwłaszcza do 24. mż.)
kobiety w ciąży (zwłaszcza II i III trymestr) i pierwsze 2 tyg. połogu
osoby ze znacznego stopnia otyłością (BMI ≥40)
osoby z chorobami przewlekłymi i niedoborami odporności (bez względu na wiek)
Jeśli już zachorujemy na grypę, jak możemy się leczyć?
Podstawą leczenia objawowego jest:
odpoczynek, leżenie w łóżku,
picie odpowiedniej ilości płynów
leki objawowe- przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe- po konsultacji z lekarzem.
Mamy również do dyspozycji leczenie przyczynowe czyli leki przeciwwirusowe.
Dostępne są skuteczne leki działające na wirusa grypy. Ich skuteczność jest największa, gdy zostaną podane w początkowej fazie choroby ( do 48 godzin). Jednak często zgłaszamy się do lekarza zbyt późno, diagnostyka potwierdzająca infekcję wirusem grypy ( szybkie testy wymazowe, badania z krwi) jest niedostępna lub objawy nie są na tyle charakterystyczne, by włączyć leczenie.
I kilka ważnych uwag - Zapamiętaj:
Nie ma danych naukowych potwierdzających skuteczność witaminy C, rutozydu oraz leków homeopatycznych w leczeniu przeziębienia lub grypy.
Stosowanie antybiotyków w leczeniu zakażeń wirusowych, takich jak przeziębienie, jest nieskuteczne.
Obecność ropnej wydzieliny z nosa nie świadczy o bakteryjnej etiologii przeziębienia i nie jest wskazaniem do stosowania antybiotyku.
Drogi Czytelniku, mam nadzieję, że bogatszy w powyższą wiedzę wyciągniesz słuszne wnioski. Jeśli nawet nie zdecydujesz się na szczepienie w sezonie epidemicznym grypy, to choć będziesz świadomiej i skuteczniej mył ręce mydłem przez 30 sekund. Decyzję pozostawiam Tobie i życzę duuuużo zdrowia! :)
I już teraz zapraszam do śledzenia moich kolejnych postów.
Zachęcam też do pozostawiania komentarzy.
Jeśli macie jakieś pomysły, sugestie co do kolejnych postów- piszcie śmiało:)
* Treści zawarte w blogu mają funkcję edukacyjną i nie mogą zastąpić osobistego kontaktu z lekarzem.